Рубрика: Աշխարհագրություն

Ամենազարգացած երկրների որոշումը ներառում է տնտեսական, սոցիալական և մարդկային զարգացման հետ կապված տարբեր ցուցանիշների գնահատում: Զարգացման չափման չափանիշները հաճախ ներառում են այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են համախառն ներքին արդյունքը (ՀՆԱ) կրթությունը, առողջապահությունը, ենթակառուցվածքները և ընդհանուր կենսամակարդակը:

Ամենազարգացած երկրների մի քանի օրինակներ.

Նորվեգիա: Նորվեգիան հաճախ նշվում է որպես ամենազարգացած երկրներից մեկը, բարձր ՀՆԱ-ի, սոցիալական ապահովության ուժեղ համակարգի և կենսամակարդակի բարձր մակարդակի շնորհիվ: Նրա հարստությունը վերագրվում է լավ կառավարվող նավթի և գազի ոլորտին, ինչպես նաև դիվերսիֆիկացված տնտեսությանը:

Շվեյցարիա: Շվեյցարիան հայտնի է իր տնտեսական կայունությամբ, բարձր որակավորում ունեցող աշխատուժով և լավ զարգացած ֆինանսական հատվածով: Այն ունի բարձր ՀՆԱ և հաճախ ճանաչվում է իր կյանքի որակի, կրթության և առողջապահական համակարգերի համար:

Դանիա: Դանիան մշտապես բարձր տեղ է զբաղեցնում զարգացման տարբեր ցուցանիշներով: Այն ունի լավ գործող սոցիալական ապահովության համակարգ, մեծ ուշադրություն է դարձնում կրթությանը և բարձր կենսամակարդակին: Դանիան հայտնի է նաև իր ներառական կառավարմամբ և շրջակա միջավայրի կայունությամբ:

Շվեդիա: Շվեդիան ունի կայուն սոցիալական ապահովության համակարգ, բարձր ՀՆԱ և գենդերային հավասարության վրա մեծ շեշտադրում: Այն զգալի ներդրումներ է կատարում կրթության, առողջապահության և հետազոտությունների ու զարգացման ոլորտներում:

Գերմանիա: Գերմանիան Եվրոպայում հզոր կենտրոն է՝ բարձր զարգացած և արտահանմանն ուղղված տնտեսությամբ: Այն ունի հզոր արդյունաբերական բազա, առաջադեմ ենթակառուցվածք և լավ կրթված աշխատուժ: Գերմանիայի տնտեսական հաջողությունները հաճախ վերագրվում են նորարարություններին և հզոր արտադրական հատվածին:

Միացյալ Նահանգներ: Միացյալ Նահանգները համաշխարհային տնտեսական առաջատարն է՝ բազմազան և տեխնոլոգիապես զարգացած տնտեսությամբ: Այն ունի բարձր ՀՆԱ, հզոր նորարարական էկոհամակարգ և աշխարհի լավագույն համալսարաններ և հետազոտական հաստատություններ:

Սինգապուր: Սինգապուրը հասել է արագ տնտեսական զարգացման և հայտնի է իր արդյունավետ և գործարար միջավայրով: Այն ունի բարձր զարգացած ենթակառուցվածք, հզոր ֆինանսական հատված և ռազմավարական դիրք՝ որպես համաշխարհային առևտրի կենտրոն:

Կանադա: Կանադան պարծենում է բարձր կենսամակարդակով, լավ զարգացած առողջապահական համակարգով և բազմազան ու ռեսուրսներով հարուստ տնտեսությամբ: Այն մեծ շեշտ է դնում կրթության վրա և ունի ներառականության և մշակութային բազմազանության համբավ:

Այս երկրները հաճախ ունեն ընդհանուր բնութագրեր, ինչպիսիք են քաղաքական կայունությունը, արդյունավետ կառավարումը, ներդրումները կրթության և առողջապահության ոլորտում, տեխնոլոգիական նորարարությունները և տնտեսական դիվերսիֆիկացիան: Կարևոր է նշել, որ վարկանիշները կարող են տարբեր լինել՝ կախված օգտագործվող հատուկ չափանիշներից, և նոր տվյալները կամ գլոբալ դինամիկայի փոփոխությունները կարող են ժամանակի ընթացքում ազդել այդ վարկանիշների վրա:

Բնակչության ազգային կազմը։

Հիմնական ազգը՝հայերը, որոնք կազմում են ընդհանուր թվի 98,1%-ը։

ՀՀ-ում թվաքանակով երկրորդ ազգը եզդիներն են։

Երրորդ թվում ռուսներն են, որոնց թիվը 2011թ․ մարդահամարի տվյալներով 11,9հազ է։

ՀՀ-ում մյուս ազգերից համեմատաբար մեծաքանակ են ասորիները,րդերը,ուկրաինացիները,վրացիները,հույները, որոնցից յւուրաքանչյուրի թիվ 3000ից պակաս է։

Երկրի գործուղ սահմանադրության համաձայն՝ ՀՀ-ի բոլոր քաղաքացիներն, անկախ ազգային պատկանելությունից ունեն հավասար իրավունքներ ու պարտականություններ։

Բնակչության սեռային կազմը։

Տղամարդիկ կազմում են 48%,իսկ կանայք 52%

Բնակչության տարիքային կազմը։

Բնակչության կառուցվածքը որոշելու համար ընդունված է առանձնացնել տարիքային խմբեր՝ մինչաշխատաունակ, աշխատաունակ և հետաշխատաունակ։

Բնակչության սեռատարիքային կազմի առանձնահատկությւոններն ընդունված է արտահայտել հատուկ գրաֆիկների՝սեռատարիքային բուրգերի միջոցով։

Բնակչության կազմն ըստ բնակավայրերի տեսակների։

Բնակչության կազմի բնութագրության ժամանակ կարևոր է իմանալ ինչպես է բնակչությունը բաշխված քաղաքի և գյուղի միջև։

Հայկական լեռնաշխարհի տարածքն ունի բարդ, ինքնատիպ կառուցվածք, այդ իսկ պատճառով տարածքի պատմա-աշխարհագրական, երկրաբանական պայմանների ուսումնասիրությունները մեծ հետաքրքրություն են  առաջացրել հայ և օտարազգի համաշխարհային գիտնականների համար: Այն Առաջավոր Ասիայում կարելի է համարել որպես մի լեռնային կղզի, աշխարհագրական այդպիսի դիրքի հետևանքով այն սահմանազատվում է հարևան Անատոլիական և Իրանական սարահարթերից և նրանց միջև հանդես է գալիս որպես լեռնահանգույց:

Ալպյան լեռնակազմական պրոցեսներ

Հայկական լեռնաշխարհը ձևավորվել է ալպյան լեռնակազմական պրոցեսների ընթացքում: Ծովն աստիճանաբար նահանջել է, և բարձրացող գեոսինկլինալը վերածվել է լեռնային երկրի: Այդ ընթացքում երկրաբանական շերտերը խախտվել են, բեկորատվել` գոյացնելով ծալքաբեկորային լեռներ: Այդ ամենն ուղեկցվել է ուժեղ հրաբխային ժայթքումներով:

Լեռնակազմական երևույթները Հայկական լեռնաշխարհում դեռևս շարունակվում են: Դրա վկայությունն են Նեմրութ (Սարակն) ու Թոնդրակ գործող հրաբուխները:

Գործող հրաբուխներ են համարվում այն հրաբուխները, որոնք ցուցաբերում են ակտիվություն (պարբերաբար ժայթքում են, դուրս են տալիս գոլորշիներ, գազեր) կամ նրանք, որոնց ժայթքումն ու ակտիվությունը հիշատակվում է պատմության մեջ:

Վայոցսարի մոլորությունը

Պատմության մեջ հանդիպում ենք մի դրվագի, որը չի կարող համապատասխանել իրականությանը այդ իսկ պատճառով Վայոցսարը չենք դասում գործող հրաբուխների շարքին: Երկրաբանները փաստում են, որ Վայոցսարը ժայթքել է շատ ավելի վաղ քան 8-րդ դարում:

Վայոցսար լեռը՝ 2581 մ, գտնվում է Վայոց ձորի մարզում՝ Հերհեր գյուղից հյուսիս-արևմուտք: Լայնանիստ լեռնային դաշտի վրա այն բարձրանում է կոնաձև: Ունի հատած կոնի տեսք. Մոտ 125 մ խորությամբ խառնարան:

Ըստ պատմական տվյալների Վայոցսարի վերջին ժայթքումը եղել է 735 թվականին: Հրաբխի հետ նաև հզոր, ավերիչ երկրաշարժ է եղել:

Թանձր խավարը քառասուն օր պատեց ամբողջ գավառը, սաստիկ երկրաշարժ ու դղրդյուն եղավ: Ահեղ տատանումներով ցնցվում էր գետինը՝ խորքերից մինչև մակերեսը, ու այստեղ ծովի ալիքների նման փլչում էր: Լեռները տապալվում էին, քարաժայռերը՝ հիմքից խախտվում, տներն ու ապարանքները դառնում էին բնակիչների գերեզմանները: Աղբյուրները խափանվում էին, գետերը՝ կորչում: Բոլոր տեղերը անսահման երերում էին: Անդունդներից և օդի միջից լսվում էին մարդկային լեզվի ձայներ «Վայ ձոր, վայ ձոր:»

Ապա քառասուն օր հետո դադարեց Աստծու բարկությունը:

Այս հանգամանքից ահա երկիրը կոչվեց Վայոց ձոր, ասում է Օրբելյանը: Հենց այս հրաբուխն է իբր ծածկել Մոզ քաղաքը: Օրբելյան եպիսկոպոսի այս ստուգաբանությունը ոչ այլ ինչ է , եթե ոչ մի սլացող ուղեղի անհիմն ծնունդ: Պատկառելի եպիսկոպոսը, իբրև պատմագիր, չի կարողացել նկատի ունենալ այն ստույգ հանգամանքը, որ Մոզի թշվառությունից առաջ ևս Վայոց ձոր անունը կար և հիշվում է մեր մյուս պատմաբանների աշխատությունների մեջ: Մտաբերենք Մովսես Խորենացուն, որ 841 տարով Օրբելյանից և 242 տարով սոսկալի անցքից առաջ էր, նա ևս հիշում է Վայոց ձորի անունը: Եղիշե վարդապետը, որ նույնպես առաջ էր այդ անցքից, նույնպես հիշատակում է Վայոց ձոր անունը:
Երկրաբանական տվյալները խոսում են այն բանի մասին, որ ներկայիս Հայաստանի Հանրապետության տարածքում հրաբուխներ գործել են հազարամյակներ առաջ և պատմության այս դրվագը չի համապատասխանում իրականությանը:

Նեմրութ

Նեմրութի բարձրությունը՝ 2935 մ է (հին աղբյուրներում 3050 մ): Երիտասարդ բազմածին հրաբուխ է, որն այժմ էլ գործում է, խառնարանից և նրա լանջերից դուրս են գալիս տաք գազեր, ջրեր և գոլորշիներ:

Նեմրութի գագաթն իրենից ներկայացնում է խոշոր Կալդերա: Կալդերան (պորտուգ.՝ caldera – կաթսա) կաթսայաձև կամ կրկեսանման փլվածքային ծագում ունեցող իջվածք է։ Կալդերաներն առաջանում են երկրի ոչ խորը (մի քանի հարյուր մետրից մինչև մի քանի կիլոմետր) հորիզոններում գտնվող մագմատիկ օջախների հետ կապված կենտրոնական հրաբուխների գործունեության հետևանքով։ Կալդերաների ներքին պատերը զառիթափ են և խորանում են մինչև 600-800 մ։
Նեմրութի խառնարանն ամենամեծն է Հայկական լեռնաշխարհում, տրամագիծը՝ 8 կմ, որի արևմտյան մասում տարածվում է խառնարանային լիճը 9 կմ² մակերեսով: Գտնվում է 2500 մ բարձրության վրա: Նախկինում Նեմրութը արտավիժել է բազալտային լավաներ, որոնք փակել են Վանա լճի գոգովորությունը և ստեղծվել է լիճը: Վերջին ժայթքումը տեղի է ունեցել 1441 թ-ին, ըստ անգլիացի երկրաբան  Ֆ. Օսվալդիի: Նա մասնակցել է Հ. Ֆ. Լինչի 1898 թվականի հայկական գիտարշավին, ուսումնասիրել է Հայկական լեռնաշխարհի երկրաբանական կառուցվածքը, հրատարակել լեռնաշխարհի երկրաբանական սխեմատիկ քարտեզը (1907 թ):

Թոնդրակ

Թոնդրակի բարձրությունը 3533 մ է: Այն բազմածին հրաբուխ է:  Թոնդրակի խառնարանում կան բազմաթիվ  տաք աղբյուրներ:  Էլիզե Ռեկլյուն գրում է, որ Թոնդրակի խառնարանը 350 մ խորություն ունի: Նրա ասելով՝ երկրաբան Թեյլորն այնտեղ դիտել է գեյզեր: Այժմ գեյզերներ չկան, սակայն կան տաք աղբյուրներ:

Թոնդրակ բառը ցույց է տալիս, որ լեռը հիշեցնում է հայկական թոնիրը: Մինչև այժմ դեռ չեն դադարել ընդերքի ուժերը, և լանջերից ու խառնարաններից դուրս են գալիս գազեր ու եռման ջրեր:

Պատմական տեղեկություններ կան այն մասին, որ 1550-ական թվականներին հրաբուխը խիստ աշխուժացել է:
Վերջին ժայթքումը տեղի է ունեցել 1855 թվականին:

Թոնդրակը դեպի հարավ մասնատված է Բերկրի գետով ու նրա վտակներով: Բարձր մասերում ունի սառցապատման հետքեր: Մերձգագաթային մասերում ձյունը պահպանվում է  շուրջ տարի: Լեռնազանգվածի լանջերը պատված են հյութալի մարգագետիններով:

Աղբյուրը՝ ArmGeo.am

Առաջադրանք.

1. Ծանոթանալ դասանյութին
2. Թվարկել ՀՀ կլիմայագոյացնող գործոնները
   1) աշխարհագրական դիրքով պայմանավորված արեգակնային ճառագայթման ﬔծությունը,
   2) մթնոլորտի շրջանառթյան առանձնահատկությնները,
   3) մակերևյթի լեռնային բնույթը և առանձնահատկությունները,
   4) Միջերկրական և Կասպից ծովերի ﬔրձավորթյունը,
   5) Իրանական և Արաբական անապատների ﬔրձավորթյունը:
   
3. Բացատրել ջերմաստիճանային շրջադասություն երևույթը
   Ջերմաստիճանային ինվերսիա, ջերմաստիճանի շրջադասություն, ըստ բարձրության օդի ջերմաստիճանի օրինաչափ նվազման փոխարեն ջերմաստիճանի աճի երևույթ։
   
4. Բնութագրել ՀՀ տարածքի տարվա եղանակները, տարվա եղանակների հերթափոխն ըստ բարձրության: 
   Ամառային ամիսներին հարավից լեռնաշխարհ են թափանցում արևադար- ձայն տաք և չոր օդային զանգվածները, որոնք բարձրացնում են ցածրադիր գոգավորությունների ամառային ջերմաստիճանները (երբեﬓ +40-ից բարձր), առաջացնում երաշտային եղանակներ:Ձմռան աﬕսններին  ﬔր լեռնաշխարհ են թափանցում բարեխառն և երբեﬓ նաև արկտիկական օդային զանգվածները: Այս տեղ հաճախակի են վաղ աշնանային և ուշ գարնանային ցրտահարությունները։Լեռների կատարային մասերում` 4200մ-ից սկսած, ձյունը պահպանվում է ամբողջ տարին:

Թեմա 3

Կլիմայի ընդհանուր բնութագիրը

Առաջադրանք.

1. Ծանոթանալ դասանյութին
2. Թվարկել ՀՀ կլիմայագոյացնող գործոնները
   
   1.Միջերկրական ևԿասպից ծովերի մերձավորությունը:
   2.Աշխարհագրական դիրքով պայմանավորված արեգակնային ճառագայթման մեծությունը:
   3. Մթնոլորտի շռջանառության առանձնահատկությունները:
   4.Մակերևույթի լեռնային բնությունը և առանձնահատկությունները:
   5. Իրանական ևԱրաբական անապատների մերձավորություններըԲացատրել ջերմաստիճանային շրջադասություն երևույթը
3. Բացատրել ջերմաստիճանային շրջադասություն երևույթը
   Ջերմաստիճանային ինվերսիա, ջերմաստիճանի շրջադասություն,ըստ բարձրության օդի ջերմաստիճանի օրինաչափ նվազման խոխարեն ջեռրմաստիճանի աճի երևույթ:
4. Բնութագրել ՀՀ տարածքի տարվա եղանակները, տարվա եղանակների հերթափոխն ըստ բարձրության: 
   Ամառային ամիսներին հարավից են թափանցում արևադար ձայն տաքև չոր օդային զանգվածներ, որոնք բարձրացնում են ցածրադիր գոգավորությունների ամառային ջերմաստիճանները(երբեﬓ +40-ից բարձր), առաջանում է երաշտային եղանակներ: Ձմռան ամիսներին մեր լեռնաշխարհ են թափանցում բարեխառն և երբեմն նաև արկտիկական օդակին զանգվածները: Այս տեղ հգաճախակի են վաղ աշնանային և ուշ գարնանային ցրտահարությունները: Լեռների կատարային մասերում՝ 4200-ից սկսած, ձյունը պահպանվում է ամբողջ տարին:

Թեմա 2

Դասի թեման՝ Հայկական լեռնաշխարհի ջրագրական ցանցը

• կազմել Հայկական լեռնաշխարհի գետերի ցանկ՝ երկարություն, ակունք,ջրային ավազան
• Տիգրիս
• Երկարություն – 1850կմ
• Ակունք – Ծովք
• Ջրային ավազան – 375000 կմ քառակուսի
• Եփրատ
• Երկարություն – 2780կմ
• Ջրային ավազան – 673000 կմ քառակուսի
• Արաքս
• Երկարություն – 1072կմ
• Ակունք – Բյուրակն
• Ջրային ավազան – 102000 կմ քառակուսի
• Հրազդան
• Երկարություն – 141կմ
• Ակունք – Սևանա լիճ
• Ջրային ավազան – 2560 կմ քառակուսի
• Կազմել Հայկական լեռնաշխարհի լճերի ցանկը՝ խորություն, մակերես, աղիություն, ձկնատեսակներ, գտնվելու վայր
• Ուրմիա լիճ
• Խորություն – 15մ
• Մակերես – 5.8 հազ. կմ. քառակուսի
• Աղիություն- ամռանը 250%
• Գտնվելու վայրը – Իրանի հյուսիս -արևմուտքում
• Վանա լիճ
• Խորություն – առավելագույնը 451մ
• Մակերես – 3647 կմ քառակուսի
• Աղիություն – 20%
• Գտնվելու վայր – Թուրքիայի արևելքում
• Ձկան տեսակ – տառեխ

1․ Կասպից ծով. մակերեսը կազմում է 376 հազար կմ²: Այն գտնվում է Ասիայում: Իր աղիության և մեծության շնորհիվ այս լճին անվանել են ծով: Լիճը ծովի մակարդակից ցածր է 28 մ, իսկ խորությունը 1025 մ է: 

2․  Վերին լիճ. Մակերեսը 82 հազար կմ² է: Այս լիճը գտնվում է Հյուսիսային Ամերիկայում: Վերջինս ծովի մակարդակից բարձր է 183 մ, իսկ խորությունը կազմում է 393 մ: Հատկանշական է, որ այս լիճն աշխարհում ամենեմեծ քաղցրահամ լիճն է:   

3 ․Վիկտորիա լիճ. Վիկտորիա լիճը գտնվում է Աֆրիկա մայրցամաքում և համարվում է տեղի ամենամեծ լիճը: Այս լճի մակերեսը կազմում է 68 կմ²: Վերջինս ծովի մակարդակից բարձր է 1134 մ, իսկ խորությունը կազմում է 80 մ: 

4․ Հուրոն լիճ.  Հուրոն լիճը գտնվում է Հյուսիսային Ամերիկայում: Այս լճի մակերեսը կազմում է 60 կմ², ծովի մակարդակից բարձր է 177 մ, խորությունը կազմում է 208 մ: 

5․Միչիգան լիճը. Այն նույնպես գտնվում է Հյուսիսային Ամերիկայում: Վերջինիս մակերեսը 58 հազար կմ², ծովի մակարդակից բարձր է 177 մ, խորությունը կազմում է 281 մ:  

6․ Արալյան ծով. Լիճը գտնվում է Ասիայում: Մակերեսը 35.հազար կմ² է: Այն գնտվում է ծովի մակարդակից 3.5 մ բարձրության վրա, խորությունը կազմում է 54.5 մ: Հատկանշական է, որ այսօր այս լիճը բաժանված է երկու մասի` Հարավային և Հյուսիսային Արալների: պատճառը լճի ցամաքումն է, ինչը գետը սնուցող երկու հիմնական գետերի՝ Ամուդարյայի և Սիրդարյայի ջրերը ոռոգման նպատակով օգտագործելու հետևանքն է: Լճի մակերեսը վերջին տասնամյակների ընթացքում գրեթե կրկնակի նվազել է:

7․ Տիտիկակա լիճ,  այն  գտնվում է Հարավային Ամերիկայում: Տիտիկակա լճի մակերեսը կազմում է 58 հազար կմ²: Այն ծովի մակարդակից գտնվում է 3821մ բարձրության վրա, իսկ խորությունը կազմում է 281մ:

8․ Բայկալ լիճ. Վերջինիս գտնվում է Ասիայում: Բայկալ լճի մակերեսը 32 հազար կմ² է: Այն գտնվում է ծովի մակարդակից 456 մ բարձրության վրա, իսկ խորությւոնը կազմում է 1620մ:  Հատկանշական է, որ այն համարվում է աշխարհի ամենախորը լիճը: 

9․  Նյասսա լիճ. Այս լիճը գտնվում է Աֆրիկա մայրցամաքում և նրա մակերեսը կազմում է 31 հազար կմ²: Վերջինիս գտնվում է ծովի մակարդակից 472 մ բարձրության վրա, իսկ խորությունը կազմում է 706 մ: 

10․ Մեծ Արջի լիճ.  գտնվում է Հյուսիսային Ամերիկայի և Կանադայի սահմանում: Մեծ Արջի լճի խորությունը կազում է 137 մ: Այն ծովի մակարդակից բարձր է 157 մ:

Աղբյուրը՝ Շաբաթ․am

1. Բնութագրեք Վրաստանի աշխարհագրական դիրքը:
   Վրաստանը գտնվում է Հվ-արվ Ասիայում, վրաստանի դիրքը լավն է որովհետև ելք ունի սև ծով և կարող է ապրանք տեղափոխել ու զբոսնել։ Նրա հարևան պետությունները Հայաստանն է, Ռուսաստանը, Ադերբեջանը, Թուրքիան։ Ադերբեջանից ստանում է գազ և նաֆթ, Հայաստանից ստանում է ավելորդ եկամուտ որովհետև ապրանքները անցնում են Վրաստանի սահմանով և այդ ապրանքի համար վճարում ավելորդ գումար։
2. Ի՞նչ դեր ունի Վրաստանը հվ-արմ Ասիայում:
   Վրաստանը՝ որպես տարածաշրջանում բավական ակտիվ դերակատարում ունեցող երկիր, փորձում էր մի կողմից ամրապնդել և զարգացնել իր հարաբերությունները տարածաշրջանային իր հարևանների հետ, մյուս կողմից, արդյունավետորեն մանևրելով, առաջ մղել իր շահերը տարածաշրջանում:
3. Գնահատեք Սև ծովի դերը Վրաստանի կյանքում։
   
4. Որո՞նք են Վաստանի զարգացման նախադրյալները:
   Վրաստանը ինդուստրալ-ագրարային երկիր է։ Այն ունի զարգացման միջին մակարդակ։ Տնտեսությունը բազմաճյուղ է։ Դրա գլխավոր նախադրյալը բնակլիմայական պայմանների և ռեսուրսների բազմազանությունն է։ Արդյունաբերական արտադրանքի արժեքն զգալիորեն գերազանցում է գյուղատնտեսականին։ Մեծ է երկրի տնտեսության կախվածությունը արտաքին առևտրից։ Վրաստանի համար տնտեսական զարգացման հզոր գործոն է Սև ծովը ։ Վրաստանում նաև զարգացած է ,թե տուրիզը և,թե առողջարանային տնտեսությունը` Սև ծովի ափին, Բորժոմ, Ծղալտուբո և այլ լեռնային տարածքներում:
5. Գնահատեք հայ-վրացական հարաբերությունները, ի՞նչ ազդեցություն կարող են ունենալ ՀՀ-ի համար։
   Հայաստանի Հանրապետության եւ Վրաստանի միջև դիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են 1992 թ. հուլիսի 17-ին:Հայաստանի Հանրապետության դեսպանությունը սկսել է գործել Թբիլիսիում 1993 թ. հուլիսից:2008թ. ապրիլին Բաթումիում հիմնվել է ՀՀ գլխավոր հյուպատոսությունը:Հայաստանը գործնականում հետաքրքրություն չէր ցուցաբերում Վրաստանի հանդեպ, բավարարվելով ավելի շատ կենացներով:

Քարտեզի վրա նշել Չինաստանի հարևան պետությունները և ափերը ողողող ջրային ավազանները:

2. Բնութագրեք Չինաստանի աշխարհագրական դիրքը:

Չինաստանը շատ հեռու է եվրոպական երկրներից, ցամաքով դժվար անցանելի լեռներով ու անապատներով անջատված է Հնդկաստանից և Կենտրոնական Ասիայի երկրներից։ Ծովային դիրքը բավականին լավն է և նպաստավոր։

3. Ի՞նչ դեր ունի Չինաստանը հվ-արմ Ասիայում և ամբողջ աշխարհում։

Չինաստանի բնակչության թիվը և դրա աճի տեմպը մեծ ազդեցություն ունեն աշխարհի տնտեսական և սոցիալական զարգացման ընթացքի վրա։

4. Որո՞նք են Չինաստանի զարգացման նախադրյալները:

Չինաստանի տնտեսական զարգացումը սկսեց  1949 թվականից՝ երկրի սոցիալական հեղափոխությունից հետո։ Չինաստանի զարգացման նախադրյալներից է այն, որ երկիրը հարուստ է օգտակար հանածոներով և գետերի ջրաէներգիական պաշարներով։ Չինաստանով են հոսում ջրառատ գետեր։

5. Որո՞նք են Չինաստանի տնտեսության առաջատար ճյուղերը:

Տնտեսության առաջատար ճյուղը արդյունաբերությունն է։ Արդյունաբերույթան հիմքը վառելիքաէներգետիկական արդյունաբերությունն է։ Արագ են զարգանում սև և գունավոր մետաղաձուլությունը, քիմիական արդյունաբերությունը, մեքենաշինությունը և այլ ճյուղերը։