Հայաստանի հնագույն պատմության մեջ Արտաշեսյանների թագավորությունը (մ.թ.ա. 189–մ.թ.ա. 1 թթ.) ունի կարևորագույն տեղ։ Այն հիմնադրվել է Արտաշես Ա-ի կողմից՝ Սելևկյանների թուլացման ժամանակաշրջանում, և դարձել է հայկական պետականության առաջին հզոր հիմքը։ Արտաշես Ա-ն համախմբեց հայկական տարբեր գավառները՝ հիմնելով միասնական և ամուր պետություն:
Արտաշեսյան թագավորության մայրաքաղաքը դարձավ Արտաշատը, որը կառուցվեց Արաքս գետի հովտում՝ նպաստավոր դիրքում։ Այն դարձավ ոչ միայն քաղաքական, այլև տնտեսական ու մշակութային կենտրոն՝ հաճախ անվանվելով «Հայկական Կարթագեն»: Քաղաքի դիրքը նպաստում էր առևտրային ուղիների վերահսկմանը, ինչի շնորհիվ թագավորության տնտեսությունը սկսեց արագ զարգանալ։
Արտաշես Ա-ն իրականացրեց պետական կառավարման կենտրոնացման քաղաքականություն։ Նա սահմանեց երկրի վարչական բաժանումները, որոնք նպաստեցին պետության ամրապնդմանը։ Արտաշեսյանների օրոք Հայաստանը զարգացավ նաև գյուղատնտեսության, առևտրի և արհեստագործության ոլորտներում։ Շնորհիվ տնտեսական կայունության՝ թագավորությունը կարողացավ ստեղծել ուժեղ բանակ, որն ապահովում էր երկրի սահմանների պաշտպանությունն ու ընդլայնումը։
Արտաշեսյան թագավորությունում մեծ ուշադրություն էր դարձվում մշակույթին և կրոնին։ Հայկական հեթանոսական դիցարանը զարգանում էր, և պահպանվում էր ազգային ինքնատիպությունը։ Այս շրջանում հայ ժողովրդի մշակութային արժեքները ստանում են նոր շունչ, ինչը ազդեց Հայաստանի հետագա դարաշրջանների վրա։
Արտաշեսյանների ամենահայտնի ներկայացուցիչներից էր Տիգրան Բ Մեծը, որի օրոք թագավորությունը հասավ իր հզորության գագաթնակետին։ Նրա օրոք Հայաստանը դարձել էր տարածաշրջանային տերություն, որի սահմանները ձգվում էին Միջերկրականից մինչև Կասպից ծով։ Տիգրանի հաջողությունները Հայաստանի համար բերեցին միջազգային ճանաչում և հզորություն։
Արտաշեսյանների թագավորությունը, լինելով հայկական պետականության հիմքը, կարևոր ժառանգություն թողեց Հայաստանի պատմության մեջ։ Այն դարձրեց հայ ժողովրդին հզոր և համախմբված, ինչը մեծապես ազդեց ազգային ինքնության ձևավորման վրա։ Այս թագավորության պատմությունը վկայում է հայ ժողովրդի ուժեղ կամքի, պետականության ձգտման և մշակութային բարձր մակարդակի մասին, որոնք հետագայում էլ շարունակեցին լինել հայության հիմնական հատկանիշները։
4o
Կարինե Դադոյանի Ուսումնական Բլոգ 