Այս ամիս դիտեցինք տեսանյութեր Հայաստանում հանքարդյունաբերության հետևանքով հասցված վնասների մասին։ Օդին, մարդկանց, բնությանը հասցվող հիմնական խնդիրը՝
հանքարդյունաբերական գործարանների աշխատանքից ծագած պոչամբարների պատճառով, օդի և հողի մեջ հայտնվում են ծանր մետաղներ որոնք էլ որոշ ժամանակի ընթացքում հայտնվում են մարդկանց օրգանիզմում առաջացնելով տարբեր հիվանդություններ որոնցին են հիմնականում ՝ թոքերի, մաշկի և սրտի հիվանդությունները։
Հիմա կներկայացնեմ Հայաստանում տարբեր մարզերում գտնվող հանքավայրերը և նրանց հասցրած վնասները՝
Թեղուտի պղնձամոլիբդենային հանքավայրը (Լոռիի մարզ)
Թեղուտի հանքավայրը բացվել է 2014 թվականին՝ դառնալով երկրի խոշորագույն պղնձամոլիբդենային հանքերից մեկը։ Հանքի շահագործման համար կտրել են մեծ թվով ծառեր, ինչը հանգեցրել է անտառների կորստին և ազդեցություն ունեցել կենսաբազմազանության վրա։ Հանքի շահագործման ընթացքում նաև առաջանում են պղնձի և մոլիբդենի պարունակող թունավոր թափոններ, որոնք վտանգավոր են շրջակա միջավայրի համար։ Թեղուտի հանքի թափոնաջրերը մի քանի անգամ լցվել են գետերի մեջ, ինչը վտանգել է ջրի որակն ու տեղական բուսականությունն ու կենդանական աշխարհը։
Քաջարանի պղնձամոլիբդենային հանքավայրը (Սյունիքի մարզ)
Քաջարանի հանքը Հայաստանի ամենամեծ հանքերից մեկն է, որտեղ պղնձի և մոլիբդենի արդյունահանման ընթացքում օգտագործվում են մեծ քանակությամբ քիմիկատներ և առաջանում են թունավոր թափոններ։ Հանքից դուրս եկող թափոնաջրերը տարածվում են շրջակա ջրային ավազաններում, ինչը ազդում է Որոտան և Ողջի գետերի ջրի որակի վրա։ Հանքի շահագործումը նաև լուրջ վնաս է հասցնում հողին, ինչի հետևանքով այն կորցնում է իր բերքատվությունը։
Սոթքի ոսկու հանքավայրը (Գեղարքունիքի մարզ)
Սոթքի ոսկու հանքը մոտ է Սևանա լճին և ազդեցություն ունի լճի ջրային համակարգի վրա։ Թափոններից և հանքի շահագործումից առաջացած նյութերը վտանգավոր են շրջակա միջավայրի համար, և դրանց որոշ մասը կարող է անցնել Սևանա լիճ, ինչը վտանգում է լճի էկոհամակարգը։ Քանի որ Սևանը Հայաստանի խմելու ջրի կարևորագույն աղբյուրներից է, նման ազդեցությունները մեծ վտանգ են ներկայացնում մարդկանց և շրջակա բնության համար։
Ախթալայի պղնձի հանքավայրը (Լոռու մարզ)
Ախթալայի հանքի թափոնաջրերը դուրս են մղվում շրջակա տարածքներ՝ աղտոտելով Դեբեդ գետը։ Արդյունքում, գետի ջուրը դառնում է ոչ պիտանի թե՛ խմելու, թե՛ ոռոգման համար։ Ախթալայի տարածքում տարածվում է պղնձի և ծանր մետաղների խտությունը, ինչը բացասական ազդեցություն է ունենում ինչպես բնության, այնպես էլ տեղի բնակիչների առողջության վրա։
Շահումյանի ոսկու հանքավայրը (Կոտայքի մարզ)
Շահումյանի հանքը նույնպես հայտնի է իր վնասակար ազդեցությամբ։ Հանքի շահագործման ընթացքում առաջացած թափոնները վտանգավոր են շրջակա միջավայրի համար՝ հատկապես տեղական ջրային և հողային ռեսուրսների։ Թափոնների մեջ հաճախ պարունակվում են ծանր մետաղներ, որոնք ներթափանցում են հողի մեջ՝ ազդելով բերքատու դաշտերի և տեղի կենսաբազմազանության վրա։
Կարինե Դադոյանի Ուսումնական Բլոգ 