Հանրահաշիվ․ Տարբերության քառակուսին

Տեսական նյութ

Հետևյալ ակնհայտ հավասարություններից՝

(a-b)2=(a-b)(a-b)=aa-ba-ab+bb=a2-2ab+b2 ստանում ենք՝

              (a+b)2=a2+2ab+b2

           (a-b)2=a2-2ab+b2

Այս հավասարությունը անվանում են տարբերության քառակուս բանաձև:

Այս բանաձևը նույնպես հաճախ կիրառվում է հաշվարկների պարզեցման համար, օրինակ՝
412=(40+1)2=1600+80+1=1681

492=(50-1)2=502-2501+12=2401:

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Բարձացրեք քառակուսի.

1. (a-b)2=a2-2ab+b2;

2. (x-4)2=(x)2-2*x*4+(4)2=x2-8x+16;

3. (1-m)2=(1)2-2*1*m+(m)2=1-2m+m2;

4. (6-p)2=(6)2-2*6*p+(p)2=36-12p+p2;

5. (2a-3)2=(2a)2-2*2a*3+(3)2=4a2-12a+9;

6. (4x-2y)2= (4x)2-2*4x*2y+(2y)2=16x2-16xy+4y2;

7. (a-b2)2=(a)2-2*a*b2+(b2)2=a2-2ab2+b4;

8. (x3-y)2= (x3)2-2*x3n2+(n2)2=x6-2x3n2+n4;

9. (m3-n2)2= (m3)2-2*m3*n2+(n2)2=m6-2m3n2+n4;

10. (a3-2b)2= (a3)2-2*a3*2b+(2b)2= a6-4a3b+4b2;

2) Օգտագործելով տարբերության քառակուսու բանաձևը՝ հաշվեք.

ա) 592=(60-1)2=3600-120+1=3481

բ) 892=(90-1)2=8100-180+1=1921

գ) 1992=(200-1)2=40000-400+1=39601

դ) 1982=(200-2)2=40000-800+4=39204

3) Բազմանդամը ներկայացրեք տարբերության քառակուսու տեսքով.

ա) a2-2ab+b2=(a)2-2ab+(b)2=(a-b)2

բ) 4x2-4xy+y2= (2x)2-4xy+(y)2=(2x-y)2

գ) 9m2-6m+1= (3m)2-6m+(1)2=(3m-1)2

դ) 25-30c+9c2= (5)2-30c+(3c)2=(5-3c)2

Հայոց լեզու․ Գործնական աշխատանք


75.Գրել տրված բառերի նույնարմատ հականիշները:
Կուշտ- անկուշտ
անխռով- խռովկան
երերուն- աներեր
երջանիկ- ապերջանիկ
ուժեղ- անուղեղ
տարակուսելի- անտարակույս
կախյալ- անկախ
աղմկոտ- անաղմուկ
արատավոր- անարատ
զարդարուն- անզարդ
բարձրաձայն- անձայն
քաղցրահամ- անհամ
ընչատեր- ընչազուրկ
շնորհալի- անշնորհ
երախտագետ- ապերախտ
գիտուն- անգետ

76.Բառաշարքում առանձնացնել հոմանիշ բառերի վեց զույգ:
ա) Գոտեմարտիկ, բերկրանք, կողով, ատելություն, ուժ, երաշխիք, հրճվանք, ըմբիշ, զորություն, հակակրանք, զամբյուղ, գրավական:
Գոտեմարտիկ- ըմբիշ
Բերկրանք- հրճվանք
Կողով-զամբյուղ
Ատելություն- հակակրանք
ուժ-զորություն
Երաշխիք- գրավական

բ) Արահետ, թագավոր, անուրջ, հարգանք, դրախտ, երեկո, գահակալ, մթնշաղ, երազանք, կածան, եդեմ, ակնածանք:
Արահետ-կածան
Թագավոր-գահակալ
Անուրջ-երազանք
հարգանք-ակնածանք
Դրախտ-եդեմ
Մթնշաղ- երեկո
գ) Ագահ, ապերախտ, երկչոտ, դյութական, խարտյաշ, արդարացի, անկուշտ, կախարդական,  երախտամոռ, շիտակ, անհամարձակ, ոսկեգույն:
Ագահ- անկուշտ
ապերախտ- երախտամոռ
երկչոտ-անհամարձակ
դյութական- կախարդական
խարտյաշ- ոսկեգույն
արդարացի- շիտակ
դ) Բերկրանք, կարեկցանք, դեզ, խանդավառություն, իրիկնամուտ, պատնեշ,  խինդ,  կույտ, պարիսպ, խիղճ,  եռանդ, վերջալույս:

ե) Ծածուկ, համեստ, կայուն,  հիասքանչ, անմիտ, գաղտնի, խոժոռ, ամուր,  խոնարհ, ապուշ, զմայլելի, մռայլ:

77.Կազմել տրված ածականների բաղդատական և գերադրական աստիճանները:
Խոշոր- ավելի խոշոր, ամենախոշոր
բարձր- ավելի բարձր, ամենաբարձր
նոր- ավելի նոր, ամենանոր
ազնիվ- ավելի ազնիվ, ամենազնիվ
գեղեցիկ- ավելի գեղեցիկ, ամենագեղեցիկ
հին- ավելի հին, ամենահին
քաջ- ավելի քաջ, ամենաքաջ
խոր- ավելի խոր, ամենախոր
ուժեղ- ավելի ուժեղ, ամենաուժեղ
խելացի- ավելի խելացի, ամենախելացի

78. Բառաշարքում ընդգծել գերադրական աստիճանով ածականները:
Միագույն, խստագույն, ամենախոշոր, մանուշակագույն, ամենաթույլ, փոքրագույն, բոցագույն, ամենափրկիչ, ամենալավ, մշուշագույն,  ամենազգացկարևորագույն, հզորագույն, արևագույն, բարձրագույն, ամենանուրբ, դժվարագույն:

<<Ուսումնական առաջին շրջանի ձեռքբերումներս>>

Իմ ուսումնական առաջին շրջանը անցավ բավականին հետաքրքիր և բովանդակալից։ Գրականություն առարկայից կարդացինք հետաքրքիր պատմվածքներ և վերլուծեցինք իսկ հայոց լեզվից կատարեցինք գործնական և քերականական առաջադրանքներ։ Նաև ունեմ անհատական նախագիծ։ Նախագծին կարող եք ծանոթանալ այցելելով հետևյալ հղումով։ Այս տարի սկսեցինք անցնել հասարակագիտություն առարկան։ Ինչը շատ սիրեցի և համարում եմ այս Ուսումնական շրջանի ձեռքբերումներիցս մեկը։ Պատմությունը ևս սկսեցինք ավելի խորությամբ ուսումնասիրել, բավականին հետահրքիր էր հատկապես՝ հայոց պատմությունը։ Այս տարի էլ ավելի գիտելիքները խորացրի խեցեգործության խմբակում, սովորեցի աշխատել դուրգի վրա, և պատրաստել զանազան իրեր։
Մասնակցել եմ նաև շատ հետաքրքիր ճամփորդությունների և բացահայտել Հայաստանը:

Հանրահաշիվ․ Գումարի քառակուսին

1. Գումարի քառակուսին

Տեսական նյութ

Ըստ սահմանման`

                     (a+b)2=(a+b)(a+b)

Օգտվելով բազմանդամը բազմանդամով բազմապատկելու կանոնից՝ ստանում ենք՝

(a+b)2=(a+b)(a+b)=aa+ab+ba+bb=a2+2ab+b2:

Այսպիսով՝ 

          (a+b)2=a2+2ab+b2

հավասարությունն անվանում են գումարի քառակուսու բանաձև:

Գումարի քառակուսու բանաձևը հաճախ կիրառվում է հաշվարկների պարզեցման համար, օրինակ՝

512=(50+1)2=502+2501+12=2601:

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Բարձրացրեք քառակուսի.

1. (m+a)2= m2+2ma+a2;

2. (2+b)2=(22)+2*2b+(b)2=4+4b+b2;

3. (2x+5)2= (2x)2+2*2×5+(5)2=4x2+20x+25;

4. (z+t)2=(z)2+2zt+(t)2=z2+2zt+t2;

5. (x+2)2=(x)2+2x*2+(2)2=x2+4x+4;

6. (a2+1)2= (a2)2+2*a2*1+12=a4+2a2+1;

7. (c+1)2= c2+2c1+12=c2+2c+1;

2)  Հաշվեք՝ կիրառելով գումարի քառակուսու բանաձևը.

ա) 512= (50+1)2=(50)2+2*50*1+12=2500+100+1=2601
բ)  712=(70+1)2=(70)2+2*70*1+12=4900+140+1=5041
գ) 212=(20+1)2=(20)2+2*20*1+12=400+40+1=441
դ) 1022=(100+2)2=(100)2+2*100*2+(2)2=10000+400+4=10404

3) Բարձրացրեք քառակուսի.

1.  (x+y2)2=(x)2+2xy2+(y2)2=x2+2xy2+y4;

2. (1+a3)2=(1)2+2*1*(a3)2=1+2a3+a6;

3. (x+9)2= (x)2+2*x*9+(9)2=x2+18x+81;

4. (x11+y10)2=(x/11)2+2*x/11*y/10+(y/10)2=x2/121+xy/55+y2/100;

5. (3+6y)2=(3)2+2*3*6y+(6y)2=6+36y+36y2

6. (b+2a)2=(b)2+2*b*2a+(2a)2=b2+4ba+4a2;

7. (k+6p)2=(k)2+2*k*6p+(6p)2=k2+12kp+36p2;

8. (a3x+x2a)2=(a3x)2+2*a3x*x2a+(x2a)2=a6x2+2a4x3+x4a2;

4) Բազամանդամը ներկայացրեք գումարի քառակուսու տեսքով.

1) x2+2xy+y2=(x)2+2xy+(y)2=(x+y)2
2) a2+4ab+4b2=(a)2+4ab+(2b)2=(a+2b)2
3)9m2+6mn+n2=(3m)2+6mn+(n)2=(3m+n)2
4)16p2+40pq+25q2=(4p)2+40pq+(5q)2=(4p+5q)2
5)x2+2x+1=(x)2+2x+(1)1=(x+1)2
6)9+6a+a2=(3)2+6a+(a)2=(3+a)2
7)16+8p+p2=(4)2+8p+(p)2=(4+p)2
8)4m2+9n2+12mn=(2m)2+(3n)2+(2mn)=(2m+3n)2
9)x4+2x2y3+y6=(x2)2+2x2y3+(y3)2=(x2+y3)2
10)a6+2a3b3+b6=(a3)2+2a3b3+(b3)2=(a3+b3)2

Գործնական աշխատանք

69.Գոյական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ գոյականների հինգ զույգ:
1. Ահ, ծուղակ, թախանձանք, ընչազրկություն, թովչանք, աղքատություն, թակարդ, երկյուղ, հրապուրանք, աղերսանք:
Ահ- երկյուղ
Ծուղակ- թակարդ
թախանձանք- աղերսանք
ընչազրկություն- աղքատություն
հրապուրանք-թովչանք
2. Հռչակ, առաջաբան, ավար, հ արգանք, համբավ, կողոպուտ, բաղձանք, ներածություն,ակնածանք , տենչանք:
Հռչակ- համբավ
Առաջաբան- ներածություն
Ավար- կողոպուտ
Բաղձանք- տենչանք
Համբավ- ակնածանք

70.Ածական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ ածականների հինգ զույգ:
1. Զգոն, առաքինի, առույգ, աչալուրջ, տրտում, թանձր, թախծոտ, պարկեշտ, եռանդուն, խիտ:
Զգոն- աչալուրջ
Առաքինի- պարկեշտ
Առույգ-եռանդուն
Տրտում-թախծոտ
Թանձր- խիտ
2. Բանիմաց, թույլ, թերահավատ, հնազանդ, շողոքորթ, հեզ, լավատեղյակ, կեղծավոր, ակնածանք, կասկածամիտ:
Բանիմաց-լավատեղյակ
Թույլ- անզոր
Թերահավատ-կասկածամիտ
Հնազանդ- հեզ
Շողոքորթ- կեղծավոր
Ակնածանք- պատիվ

71.Բայական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ բայերի հինգ զույգ:
1.Ապականել, ըմբոստանալ, գովել, ընդվզել, վատաբանել, պղծել, խաղաղվել, դրվատել, հանդարտվել, փնովել:
Ապականել- պղծել
ըմբոստանալ- ընդվզել
գովել-

2. Թմրել, հավաքել, շահագործել, դժգոհել, ընդարմանալ, ժողովել, ճնշել, տրտնջալ, վառել, հրկիզել:

72.Գոյական հականիշներ: Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ գոյականների հինգ զույգ:
Խաղաղություն, կորուստ, բերկրանք, վերնահարկ, պատերազմ, ըմբոստություն, ձեռքբերում, թախիծ, ներքնահարկ, հնազանդություն:

73.Ածական հականիշներ: Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ ածականների հինգ զույգ:
Ծանրախոհ, անագի, զուսպ, կայուն, լի, պոչավոր, սանձարձակ, թեթևամիտ, անհաստատ, դատարկ:

74.Բայական հականիշներԲառաշարքում առանձնացնել հականիշ բայերի հինգ զույգ:
Մեկնել, հօդս ցնդել, ատել, ժամանել, փրփրել, երկրպագել, մերժել, հայտնվել, հաստատել, հանդարտվել:

Հանրահաշիվ․ Գումարի քառակուսին

1. Գումարի քառակուսին

Տեսական նյութ

Ըստ սահմանման`

                     (a+b)2=(a+b)(a+b)

Օգտվելով բազմանդամը բազմանդամով բազմապատկելու կանոնից՝ ստանում ենք՝

(a+b)2=(a+b)(a+b)=aa+ab+ba+bb=a2+2ab+b2:

Այսպիսով՝ 

          (a+b)2=a2+2ab+b2

հավասարությունն անվանում են գումարի քառակուսու բանաձև:

Գումարի քառակուսու բանաձևը հաճախ կիրառվում է հաշվարկների պարզեցման համար, օրինակ՝

512=(50+1)2=502+2501+12=2601:

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Բարձրացրեք քառակուսի.

1. (m+a)2= m2+2ma+a2

2. (2+b)2=22+2*2b+b2=4+4b+b2

3. (2x+5)2

4. (z+t)2

5. (x+2)2

6. (a2+1)2

7. (c+1)2

2)  Հաշվեք՝ կիրառելով գումարի քառակուսու բանաձևը.

ա) 512       գ) 212

բ)  712        դ) 1022:

3) Բարձրացրեք քառակուսի.

1.  (x+y2)2

2. (1+a3)2

3. (x+9)2

4. (x11+y10)2

5. (3+6y)2

6. (b+2a)2

7. (k+6p)2

8. (a3x+x2a)2

4) Բազամանդամը ներկայացրեք գումարի քառակուսու տեսքով.

Պորտալ դեպի այլ աշխարհներ

Միստիկա թե՞ իրականություն

Շվեյցարիայում մեծ հադրոնային բախիչի(կոլայդեր) վերևում բացվել է պորտալ դեպի այլ աշխարհ:

Ժնևի մոտ գտնվող Միջուկային հետազոտությունների եվրոպական կազմակերպության (CERN) աշխարհի խոշորագույն բարձր էներգիայի ֆիզիկայի լաբորատորիայում գտնվող Large Hadron Collider-ը հերթական անգամ զարմացրել է բոլորին։

Բանն այն է, որ փորձարկումներից մեկի ժամանակ լաբորատորիայի վերեւում գտնվող երկինքը դարձել է բոսորագույն, իսկ ամպերը հորձանուտ են ստեղծել։

Այս արտասովոր երևույթը մեծապես զարմացրեց սովորական բնակիչներին, և ուֆոլոգներն անմիջապես ենթադրեցին, որ բախիչի վերևում բացվել է այլ աշխարհ տանող պորտալ:

Դիտեք տեսանյութը՝

Սակայն, ըստ պաշտոնական տվյալների, այս երևույթը առաջացել է փորձի արդյունքում, որն իրականացվել է «Արթնացե՛ք» կոչվող փորձի շրջանակներում: Այս փորձի շրջանակում գիտնականները փորձել են փոխել բնության ուժերը, որոնք առաջացնում են մասնիկների կուտակումը:

Հիշեցնենք, որ մեծ հադրոնային կոլայդերը պատմության ամենաթանկ գիտական ​​նախագծերից մեկն է: Նրա հիմնական խնդիրն է գտնել այսպես կոչված Հիգսի բազոնը կամ «Աստծո մասնիկը»։

Ֆիզիկա․ Մեխանիկական ալիքներ

Դասարանում քննարկվող հարցեր.

1.Ո՞ր ալիքներն են կոչվում պարբերական:
Պարբերական ալիքներ են կոչվում՝ միջավայրի մասնիկների շարժումը, երբ այդ միջավայրով ալիք է տարածվում, կրկնվում է բազմիցս։
2.Ինչպե՞ս է առաջանում և տարածվում սեղմման դեֆորմացիայի ալիքը:
Օդի սեղմում-ընդարձակումները, հաղորդվելով շերտից շերտ և տարածվելով սենյակով մեկ, կհասնեն նաև վարագույրին՝ ստիպելով վերջինիս տատանվել։

3.Ո՞ր ալիքն են անվանում մենավոր:
Դեֆորմացիայի ալիքն անցնելուց հետո այդ տեղամասի մասնիկների շարժումը դադարում է։ Այդպիսի  ալիքներն անվանում են մենավոր ալիքներ։

4.Ինչպե՞ս կարելի է ցուցադրել երկար պարանի երկայնքով  «վազող» մենավոր ալիքը: Իսկ պարբերական ալիքը:
Պետք է մի ծայրը ամրեցնել ինչ-որ տեղից, իսկ մյուսը ծայրից ուժեղ ձգել, հետո այդ ծայրը կտրուկ մի կողմ տանել և բերել։

5.Ի՞նչ օրինակներով կարելի է համոզվել,որ ալիքի տարածման ժամանակ նյութ չի    տեղափոխվում:

6. Ի՞նչ հատկանիշ է բնորոշ բոլոր մեխանիկական ալիքներին:
Երբ որոշակի միջավայրով տարածվում է դեֆորմացիայի ալիք, միջավայրի «հանդարտ» վիճակը «խանգարվում» է։

7. Բացատրել թե ինչպե՞ս է գոյանում առաձգական ալիքը:
Դեֆորմացիայի տեղափոխում հնարավոր է, եթե միջավայրն առաձգական է։ այ պատճառով էլ առաձգական միջավայրում տարածվող ալիքները կոչվում են առաձգական ալիքներ։

8. Ո՞ր ալիքներն են կոչվում լայնական: Բերել լայնական ալիքների օրինակներ:
Եթե միջավայրի մասնիկները տատանվում են այնպիսի ուղղություններով, որոնք ուղղահայաց են դեֆորմացիայի տարածման ուղղությանը, ապա ալիքը կոչվում է լայնական։ Լայնական ալիքները կարող են տարածվել միայն պինդ միջավայրում։ Օրինակ՝ պարանի երկայնքով «վազող» ալիքը։

9. Ո՞ր ալիքներն են կոչվում երկայնական: Բերել երկայնական ալիքների օրինակներ:

Եթե միջավայրի մասնիկները տատանվում են այնպիսի ուղղություններով, որոնք համընկնում են դեֆորմացիայի տարածման ուղղությանը, ապա ալիքը կոչվում է երկայնական։ Երկայնական ալիքները կարող են տարածվել բոլոր միջավայրերում (և՛ հեղուկ, և՛ պինդ, և՛ գազային)։ Օրինակ՝ օդում կամ պողպատե ձողում տարածվող սեղմման դեֆորմացիայի ալիքները։

Երկրաչափություն․ Ինքնաստուգում․ Երկրորդ տարբերակ

Երկրորդ տարբերակ

1) AB ուղիղը B կետում շոշափում է O կենտրոնով և r=1,5սմ շառավիղով շրջանը: Գտեք ABO եռանկյան անկյունները, եթե AO=3սմ:

OB AB= ><B=900 (շոշափողը ուղղահայաց է շարռավղին շոշախող կետում) r=1,5, AO=3=<a=300 (300-ի անկյան դիմացի էջը հավասար է ներքնաձիգի կեսին) <Aob=900-300=600
Պատ․՝ 900, 600, 300։

2) Ըստ նկարի տվյալների՝ գտեք x-ը.

Տրված է շրջանագիծ
u AB=1120, u BDC=1800
Գտնել <ABC
<ABC= AC/2 (որպես ներգծյալ անկյուն)
u AC=3600-(1120+1800)=680
<ABC=680/2=340
Պատ․՝ 380։

3) Շրջանից դուրս վերցված կետից այդ շրջանագծին տարված են երկու հատող, որոնց կազմած անկյունը 320 է։ Շրջանագծի՝ այդ անկյան կեղմերի միջև առնված աղեղներից մեծը հավասար է 1000: Գտեք փոքր աղեղը։

Տրված է շրջանագիծ
AB ո CD=E
<ABC=540
<DCB=700
գտնել <BEC
<BEC=1800-(540+700)=560
Պատ․՝ 560։

Գործնական աշխատանք

63.Յուրաքանչյուր շարքում կետերը փոխարինի՛ր նման հնչողություն ունեցող տրված
 արմատներով:

 Ող, ոխ, ուղտ, ուխտ, թյուր, թույր, բույր, բյուր, բարկ, բարք, վարկ, վարք, աղտ, ախտ: 

Թոքախտ, աղտոտել,
Ոխակալ, ողնաշար,
Վարքուբարք, վարկաբեկել
Ուխտադրուժ, Ուղտատեր,
վարքուբարք, բարկություն,
Թյուրիմացություն, ձյունաթույր,
համբույր, բյուրավոր: 

64.Կետերի փոխարեն դհ, դ, կամ  թ գրի՛ր: 

 Ընթացք, ընդարձակ, անընդհատ, ընդմիջել, ընդհանուր, ընդամենը, ընթանալ, ընթրել, ակնթարթ, 
անդադար, ընթերցել, ընդառաջ, անընթեռնելի: 

65․Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ: 

«Օդային ամրոց» արտահայտությունը նշանակում է անպտուղ երևակայություն, 
իզուր երազանք, անիրագործելի պլաններ: Այդ արտահայտությունը վերագրում են
 քրիստոնեական քարոզիչ Ավգուստիանոսին, որն իր աշխատություններից մեկում խոսում է
 օդային շինարարության մասին: 
Հետագայում մարդիկ այդ արտահայտությունը գործածում են ձևափոխված` «Օդային ամրոց» ձևով: 

Հարց-առաջադրանք՝ Ուրիշ ի՞նչ արտահայտություններ գիտես, բեր օրինակներ։ 

66․ Ընտրիր ընդգծված բառերից ճիշտը և տեղադրիր նախադասության մեջ:

1. Նրա խոսքի վերջին մասը բուռն քննարկումների տեղիք, տեղի տվեց:
2. Դու շատ թյուր, թույր կարծիք ունես իմ ընդունակությունների մասին:
3. Այս տարի մեր գյուղում այգաբացը, այգեբացը սկսվեց մարտի վերջին:
4. Աշխենի գեղեցիկ գանգուրները ծածանվում, սասանվում էին քամուց:
5. Հենց բլրի վրա էլ Արգիշտին զարկ տվեց, զարկեց իր վրանը:
6. Հեղինեի հնչուն, հնչյուն ծիծաղը շատ էր ոգևորել բոլորին:
7.Հանձին, հանձինս ընկերների նա շատ լավ բարեկամներ ուներ:

67․Դո՛ւրս գրիր այն բառերը, որոնցում կան հնչյունափոխված արմատներ. վերականգնիր անհնչյունափոխ ձևերը։

Գրադարան, մայրուղի, կատվազգի, զարդանախշ, գլխապտույտ, խնձորենի, լեզվաոճական, երկաթապատ, շինարարական, լուսանկար, գյուղամեջ, մայթեզր, կուտակել, բառիմաստ, ջրապտույտ, տուֆակերտ, սրբապատկեր, ուղղաձիգ։