Գործնական աշխատանք

Գործնական աշխատանք

1.Դո՛ւրս գրել ածականները։

Այս գետի ափին, այս ուռենու տակ
Իմ մանկությունն է անցել երազուն,
Խաղացել է նա գետում այս հստակ,
Ոսկի է փնտրել այս տաք ավազում։
Նա թառել է այս ծառերին դալար,
Երկյուղով մտել այրերը այս մութ
Ու կածաններում այս օձագալար
Թափառել է նա մինչև մայրամուտ։
Եվ իր ծիծաղի ալիքներն է ջինջ
Տվել նա մի օր ջրերին այս խենթ,
Որ ուրախ երգով տարել ամեն ինչ
Ու, սակայն, ոչինչ չեն բերել էլ ետ։

2.Գտնե՛լ այն ածականները, որոնց գերադրական աստիճանը
–գույն մասնիկով չի կազմվում։
Բարձր, մեծ, տաք, նվազթանկ, լավ, ուժեղ, ազնիվզվարթ, խոշոր, հին,
բարակ, կոշտ, ուրախ, նոր, քաղցր։

3. Գրե՛լ տրված գոյականներից յուրաքանչյուրին բնորոշող
երեք ածական։
Նկար-գունազարդ, հին, անգույն, գեղեցիկ

այգի-կանաչապատ, ծաղկազարդ, խնամված, բերրի, մրգաշատ

ծաղիկ- բուրավետ, անուշաբույր, փոքրիկ

գիրք- բովանդակալից, կախարդական, խորհրդավոր

գորգ- բազմանախշ, հայկական, գույնզգույն

երկիր- գեղատեսիլ, զարգացած, հարուստ, առաջատար, արդյունաբերական


4.Տրվածներից որն է ածական:
Մոխիր
Դողդոջուն
Դողդոջյուն

Հոտավետ
Գեղջուկ
Պատճառ

Սանդուղք
Ժայռափոր
Տնակ

5.Ըստ կազմության` տրված ածականները բաժանի՛ր 2 խմբի(պարզ, բարդ):
Ալեծուփ, մեծ, ուժեղ, հոտավետ, հորդառատ, առևտրական, հոդային, ոսկեհուռ, խոշոր, սիրելի, միջմոլորակային, ահեղամռունչ, համեստ, մարդամոտ:

Բարդ
ալեծուփ
հորդառատ
առևտրական
ոսկեհուռ
միջմոլորակային
ահեղամռունչ
մարդամոտ

Պարզ
մեծ
ուժեղ
հոտավետ
հոդային
խոշոր
սիրելի
համեստ

6.Ա խմբի գոյականներից ածականներ ստացի՛ր Բ խմբի ածականակերտ ածանցների միջոցով:

Ա. Տուն, իմաստ, գույն, ոսկի, երկաթ, համ:
Բ. Ան, դժ, յա, ատ, եղեն, եղ:
Անտուն
Անիմաստ
Դժգույն, անգույն, գունեղ, գունատ
Ոսկյա, ոսկեղեն
Երկաթյա, երկաթեղեն
Համեղ, անհամ

2.Ընտրի’ր Եզոպոսի առակներից մեկը, կարդա’, գրի’ր առակի սելիքը։

Աղվեսն ու հովազը

Աղվեսն ու հովազը վիճեցին, թե իրենցից ով է ավելի գեղեցիկ: Հովազը պարծեցավ իր նախշավոր մորթիով, բայց աղվեսը նրա պատասխանեց.

— Ես քեզանից շատ ավելի գեղեցիկ եմ, քանի որ ոչ թե մարմինս է նախշուն, այլ հոգիս է ճարտար ու ճկուն:

Առակս ցուցանե, որ խելքի նրբությունը մարմնի գեղեցկությունից լավ է:

Աշխարհագրության հաշվետվություն

Պրեզենտացիաներ՝
Ձկնորսություն ԵՎ Ձկնաբուծություն, Անտառային տնտեսություն ու Որսորդություն
Բնակչության ռասայական կազմ
Արդյունաբերության այլ ճյուղեր

Տեսանյութեր՝
Սևանա լճի բնապահպանական հիմնախնդիրները
Աղբի տեղը աղբամանն է
Տրանսպորտային միջազգային գլխավոր ուղիներ
Սսպասարկման ոլորտ․ Ձայնագրություն
Ձայնագրություն․ Անասնապահություն

Նախագծեր՝
Նախագիծ
Աղբի տեղը աղբամանն է
Սևանա լճի բնապահպանական հիմնախնդիրները
Անասնապահություն․Աշխարհագրության Անհաստական նախագիծ

Ինքնասուգումներ՝
Աշխարհագրության ինքնաստուգում
Աշխարհագրություն․ Ինքնաստտուգում
Աշխարհագրություն․ինքնաստուգում
Ինքնաստուգում 1․ 7-րդ դասարան

Աշխարհագրություն առարկայից կատարած իմ բոլոր աշխատանքները՝
Սսպասարկման ոլորտ․ Ձայնագրություն
Աշխարհագրության ինքնաստուգում
Աշխարհագրություն
Տրանսպորտային միջազգային գլխավոր ուղիներ
Աղբի տեղը աղբամանն է
Տրանսպորտ և կապ
Սևանա լճի բնապահպանական հիմնախնդիրները
Անասնապահություն
Անասնապահություն․Աշխարհագրության Անհաստական նախագիծ
Ձայնագրություն․ Անասնապահություն
Աշխարհագրություն․ Ինքնաստտուգում
Աշխարհագրություն․ինքնաստուգում
ԱԶԳԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
Բնակչության ռասայական կազմը
Ռասաներ․ Պրեզենտացիա
Բնական պայմաններ, ռեսուրսների
Բնակչության վերարտադրությունը
Բնական ռեսուրս
Աշխարհի բնակչության ռասսայական, կրոնական և ազգային կազմը
Աշխարհի պետությունների խմբավորումն ու տիպաբանությունը

Գործնական քերականություն

203.Տրված հարակատար դերբայները տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն:
Քնած, բերած, կառուցած, տրված, տնկված, հեռացած, ասված:

Երբ արդեն ամեն ինչ արված էր,բոլոր պատվերները՝ տրված մոտեցավ մեքենային:
Վարպետի կառուցած բոլոր կամուրջները մինչև այսօր կան:
Երբ արքայի հրամանով տնկված անտառը մի քիչ մեծացավ, այնտեղվայրի կենդանիներ  էլ  բաց թողել:
Աշխարհում մի մարդ միայն կարող է օգնել քնած գեղեցկուհուն:
Այս կողմերից մի քանի տարի առաջ հեռացած մարդիկ մեր ավանը չեն ճանաչի:
Հեղեղի բերած տուփը ոչ մի կերպ չէրբացվում:

  1. 205. Ընդգծված հարակատար դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՛ր դերբայով կազմվեցին:
    Օրինակ

Վաղուց հերքված վարկածը— վարկածը, որ վաղուց հերքվել էր:
Ցանքերի համար վտանգավոր դարձած արձրև, մառախուղով պատված լեռնագագաթներ, ճանապարհորդի նկարագրված ջրվեժը, դժվարին կացության մեջ ընկած մարդ, գիշերները մեր այգին այցելած չորքոտանին, անտառից սկիզբ առած վտակ:

Անձրև որը վտանգավոր էր դարձել ցանքերի համար, Լեռնագագաթներ որոնք պատվել էին մառախուղով, Ջրվեժ, որը նկարագրել էր ճանապարհորդի կողմից, մարդ որը ընկել էր դժվար կացության մեջ , չորքոտանի որը գիշերները այցելում էր մեր այգին, վտակ, որը սկիզբ էր առնում անտառից:

  1. Ընդգծված ենթակայական դերբայները դարձրո՛ւ դիմավոր բայեր. Դիմավոր ձևերը ո՛ր դերբայով կազմվեցին:
    Օրինակ

Հերքվող վարկած— վարկած, որ հերքվում էր:

գիշերները մեր այգին այցելող չորքոտանի,անտառից սկիզբ առնող վտակ, դժվարին կացության մեջ գտնվող մարդ, ցանկերի համար վտանգավոր  դարձող անձրև, մատախուղով պատվող լեռնագագաթներ, ջրվեժը նկարագրող ճանապարհորդ:
Չորքոտանի, որ գիշերները այցելում էր մեր այգին, վտակ, որը սկիզբ էր առնում անտառից, Մարդ, որը գտնվում էր դժվարին կացության մեջ, Անձրև, որը վտանգավոր է դարձել ցանքերի համար, Լեռնագագաթներ, որոնք պտատվում էին մառախուղով, Ճանապարհորդ, որը նկարագրում էր ջրվեժը։

  1. Ընդգծված անորոշ դերբայը դիմավոր բա՛յ դարձրու . ինչպիսի՞դիմավոր ձևեր ստացվեցին:
    Օրինակ

Գնաց ծովում լողանալու- Գնաց , որ ծովում լողանա:

Կանգնեց անկյունում նրան նորից տեսնելու նպատակով:Խնդրեց նամակը հասցնելու մասին: Մի քանի վարկյան շահելու համար վազեց: Սպասեց հոսանքների բերելուն: Մի քանի քայլ հեռանալով հանդիպեց: Հոսանքի ուղղությամբ ցած վազելով ՝տեսավ:Ջրի պակասելու մասին խոսեցին:

Կանգնեց անկյունում, որպեսզի նրան նորից տեսնի։ Խնդրեց, որ նամակը հասցնի։ Վազեց Որպեսզի մի քանի վայրկյան շահի։ Երբ մի քանի քայլ հեռացավ, հանդիպեց։ Երբ ցած վազեց հոսանքի ուղուցյամբ տեսավ։ խոսեցին, որ ջուրը պակասում է։

Բայի ժամանակաձևերը

208.Պատմությունը դարձրո՛ւ ներկա ժամանակով:
Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց էինք ձեռք բերել,որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտվածմի էակ էր: Ամեն օր նրանդուրս էինք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում էր տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոանքով անցնում էին որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում էին խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաներ: Մենք ենթադրում էինք, որ այդ անդադար շարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին:Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ գլխի ընկավ, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվեց դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ էր մտնում,կապիկն իսկույն դուրս էր ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց էրգցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չէր դիմանում:

Մեր կապիկը մի աֆրիկացուց էինք ձեռք բերել,որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտվածմի էակ է: Ամեն օր նրան դուրս ենք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում է տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոանքով անցնում են որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազում են խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաներ: Մենք ենթադրում ենք , որ այդ անդադար շարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին:Այդպես էլ կա: Նա շատ շուտ գլխի է ընկնում, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվում է դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ է մտնում,կապիկն իսկույն դուրս է ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց է գցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չի դիմանում:

  1. Տեքստի Ա և Բ մասերի բայերի ժամանակների տարբերությունը վերացրո՛ւ:

Ա. Մի խեղճ գյուղացի ծերացած և ուժատ եզ ուներ ու չգիտեր, թե ինչպես ազատվեր բեռ դարձած անասունից: Որոշեց տանել շուկա, ծախել: Եվ քանի որ առևտրի փորձ չուներ, դիմեց իր դրացուն.

  • Եզս հալից ընկել է, ի՞նչ կլինի՝ օգնի՛ր, տանենք շուկա, ծախենք:
    -Աչքիս վրա,- պատասխանեց դրացին:
    Դրացին խոսքաշեն ու լեզվանի մարդ էր, շուկայում սկսեց գովաբանել եզին:
    -Ա՜յ եզը, լա՜վ եզը, է՜ս կողմն եկեք, մի էստե՜ղ նայեցեք: Հո եզ չէ ,
    Աստված վկա, գոմե՛շ է,գոմե՛շ…

Բ.Հավաքվեցի մարդիկ,ու սա շարունակեց.
-Գիտե՞ք՝ ինչ ուժեղ է ,առանց զույգի գութան է քաշում: Էնքան խելոք է ու հեզ, որ հա՛մ լծել:
Մարդիկ լսեցին, քննարկեցին, ձեռք սվեցին եզանը, բայց ամենից ուշադիր եզան տերը լսեց: Լսեց լսեց, մեկ էլ դառցավ դրացուն ու ասաց.
-Չէ, ախպե՜ր,ես իմ ապրանքը չեմ ծախում: Որ էդքան լավն է, ես կբանեցնեմ, էլի՜:

  1. Բայերի ժամանակային խախտումները գտի՛ր և ուղղի՛ր: Ուղղումներդ փորձի՛ր հիմնավորել:

Մեր կյանքի մեջ աշխուժություն էր մտցնում մարդանման կապիկը՝ Չամլին, որն ամեն առավոտ թեյ բերող սպասավորի հետ մտնում էր մեր ննջարանը: Մի ցատկով կտրեց դռնից մինչև մահճակալս  ընկած տարածությունը և թռավ մահճակալիս:  Ի նշան ողջույնի՝ շտապ-շտապ համբուրվում էր ինձ իր խոնավ շուրթերով ու հետո տնքտնքալով հետևում էր, թե ինչպես եմ կաթ,թեյ ու շաքար (հինգ գդալ) լցնում իր բաժակը: Բաժակն ինձնից վերցնում էր հուզմունքից դողդողացող ձեռքով, մոտեցնում շուրթերին ու խմում ահավոր մի ֆռոցով: Առանց դադար տալու ավելի ու ավելի էր բարձրացնում բաժակը, մինչև որ այն շուռ էր գալիս մռութի վրա: Դրանից հետո վրա էր հասնում մի երկար ընդմիջում: Չամլին սպասում էր, որ կիսահալված շաքարը հոսի իր լայն բացված բերաի մեջ: Երբ համոզվեց, որ բաժակի մեջ էլ ոչինչ չկա, խոր հոգոց էր հանում ու բաժակը վերադարձրեց ինձ՝ այն աղոտ հույսով, որ նորից կլցնեմ:

Մեր կյանքի մեջ աշխուժություն էր մտցնում մարդանման կապիկը՝ Չամլին, որն ամեն առավոտ թեյ բերող սպասավորի հետ մտնում էր մեր ննջարանը: Մի ցատկով կտրեց դռնից մինչև մահճակալս  ընկած տարածությունը և թռնում էի մահճակալիս:  Ի նշան ողջույնի՝ շտապ-շտապ համբուրվում էր ինձ իր խոնավ շուրթերով ու հետո տնքտնքալով հետևում էր, թե ինչպես եմ կաթ,թեյ ու շաքար (հինգ գդալ) լցնում իր բաժակը: Բաժակն ինձնից վերցնում էր հուզմունքից դողդողացող ձեռքով, մոտեցնում շուրթերին ու խմում ահավոր մի ֆռոցով: Առանց դադար տալու ավելի ու ավելի էր բարձրացնում բաժակը, մինչև որ այն շուռ էր գալիս մռութի վրա: Դրանից հետո վրա էր հասնում մի երկար ընդմիջում: Չամլին սպասում էր, որ կիսահալված շաքարը հոսի իր լայն բացված բերաի մեջ: Երբ համոզվեց, որ բաժակի մեջ էլ ոչինչ չկա, խոր հոգոց էր հանում ու բաժակը վերադարձնում էր ինձ՝ այն աղոտ հույսով, որ նորից կլցնեմ:

  1. Փակագծերում տրված ժամանակաձևերից տեքստին համապատասխանող ձևն ընտրի՛ր և գրի՛ր կետերի փոխարեն:

Բարձր կրունկներով կոշիկներն առաջին անգամ երևացել են ուշ միջնադարյան Փարիզում: Բայց կինն իր կրունկներն ինչո՞ւ-(պիտի պահի, պիտի պահեր) բարձր ու մարմնի ծանրությունը ոտքի թաթերի վրա…(պիտի դնի, պիտի դներ): Պատճառն այն էր, որ այն ժամանակ Փարիզի փողոցները սալահատակված (չեն,չէին), և մարդիկ մի մայթից մյուսն անցնելու ժամանակ- (խրվում էին, խրվեցին, խրվել են, խրվել էին) ցեխի մեջ: Եվ ահա մի հնարագետ կոշկակար, որն իր համար…(հնարեց, հնարել է, հնարել էր) բարձր կրունկները, որոշեց մյուսների կոշիկներն էլ այդպես կարել:


Պատմություն․ Թարգմանական նախագիծ

Hong Kong, special administrative region of China, located to the east of the Pearl River (Zhu Jiang) estuary on the south coast of China. The region is bordered by Guangdong province to the north and the South China Sea to the east, south, and west. It consists of Hong Kong Island, originally ceded by China to Great Britain in 1842, the southern part of the Kowloon Peninsula and Stonecutters (Ngong Shuen) Island (now joined to the mainland), ceded in 1860, and the New Territories, which include the mainland area lying largely to the north, together with 230 large and small offshore islands—all of which were leased from China for 99 years from 1898 to 1997. The Chinese-British joint declaration signed on December 19, 1984, paved the way for the entire territory to be returned to China, which occurred July 1, 1997.

Հոնկոնգ, հատուկ վարչական շրջան  Չինաստանում, որը գտնվում է Պերլ գետի արևելքից (Չժու Ցզյան) գետաբերանի հարավային ափին: Չինաստանի տարածաշրջանը հյուսիսից սահմանակից է Գուանդուն նահանգին, իսկ արևելքից, հարավից և արևմուտքից՝ Հարավչինական ծովով։ Այն բաղկացած է Հոնկոնգ կղզուց, որն ի սկզբանե Չինաստանը հանձնել էր Մեծ Բրիտանիային 1842 թվականին, Կոուլուն թերակղզու հարավային մասը և Քարահատներ (Նգոնգ Շուեն) կղզին (այժմ միացված է մայրցամաքին), որը հանձնվել է 1860 թվականին, և Նոր տարածքները, որոնք ներառում են։ մայրցամաքային տարածքը, որը գտնվում է հիմնականում դեպի հյուսիս, 230 մեծ և փոքր օֆշորային կղզիների հետ միասին, որոնք բոլորը վարձակալվել են Չինաստանից 99 տարով 1898-1997 թվականներին: 1984 թվականի դեկտեմբերի 19-ին ստորագրված չին-բրիտանական համատեղ հռչակագիրը ճանապարհ հարթեց ամբողջ տարածքը պետք է վերադարձվի Չինաստանին, որը տեղի է ունեցել 1997 թվականի հուլիսի 1-ին։


Քիմիա․ Թեմայի ամփոփում

1.Ատոմում առկա էլեկտրոնների քանակը համընկնում է.
ա)նեյտրոնների քանակին
բ)պրոտոնների քանակին
գ) նեյտրոնների ու պրոտոնների գումարային քանակին
դ)նեյտրոնների ու պրոտոնների քանակաների տարբերությանը

2.Որքա՞ն կարող է լինել էլեկտրոնների առավելագույն թիվն ատոմի չորրորդ էներգիական մակարդակում։ ա)30
բ)32
գ)33
դ)34
3.Ստորև թվարկված մեծություններից որի՞ հետ է համընկնում քիմիական տարրի ատոմի էներգիական մակարդակների թիվը հիմնական վիճակում.
ա)կարգաթվի
բ)խմբի համարի
գ) պարբերության համարի
դ)հարաբերական ատոմային զանգվածի
5. Փոքր պարբերություններում ինչպե՞ս են փոխվում քիմիական տարրերի մետաղական հատկությունները.
ա)ուժեղանում են
բ)թուլանում են
գ)չեն փոփոխվում
դ)կարող են և՛ ուժեղանալ ,և՛ թուլանալ ։
6. Ի՞ն չ մասնիկներց է կազմված ատոմի միջուկը.
ա) միայն դրական
բ) միայն լիցք չունեցող
գ)դրական և լիցք չունեցող
դ )դրական,բացասականև լիցք չունեցող
7. Նշել անագի (Sn) էներգիական մակարդակները և կազմել էլեկտրոնային բանաձևը։
50-Պրոտոն
69-նեյտրոն
50-էլեկտրոն
50, 4d¹⁰5s²5p²
8 . Նշել բարիումի (Ba) էներգիական մակարդակները կազմել էլեկտրոնային բանաձևը։
56, 6s2
56-Պրոտոն
56-էլեկտրոն
81-նեյտրոն

Մոգերի ընծաները

ա. Մեկնաբանի’ր հետեւյալ հատվածը, համամի°տ ես արդյոք ձեւակերպման հետ` «…կյանքը բաղկացած է արցունքներից, հառաչներից ու ժպիտներից, ընդ որում` հառաչները գերակշռում են»։
Համամիտ եմ այս մտքի հետ։ Իսկապես, կյանքում լինում են ուրախ և տխուր պահեր։ Չի կարող միշտ տխուր լինել կամ միշտ ուրախ։ Տխրությանը միշտ հաջորդում է ուրախությունը։

բ. Առանձնացրո’ւ պատմվածքի հերոսներին եւ բնութագրի’ր։

.Բնութագրի’ր Դելլային: Ո՞րն է այս կերպարի անհրաժեշտությունը պատմվածքում:

Դելլա- Հիանալի անձնավորություն  շագանակագույն ջրերի նման փայլելուն ու շողշողացող մազերով։ Լավ, կամեցող, բարի մարդու օրինակ։ Սիրող և սիված մարդ, ով իր սիրելիին ուրախացնելու համար պատրաստ էր ամեն բանի։

Մադամ- Մադամ Սոֆրոնի,մազերից պատրաստված ամեն տեսակի արտադրանք խանութի աշխատող, որը կտրեց Դելլայի շքեղ մազերը և փոխարենը տվեց ընդամենը քսան դոլար, որը իսկապես քիչ էր Դելլայի հրաշք վարսերի դիմաց։

Ջիմ- Իր կնոջը անչափ սիրող ամուսին, ով իր կնոջ երազանքը կատարելու համար վաճառեց իր ամենաթանկ և կարևոր ժամացույցը։ Հիանալի մարդու օրինակ , ով իր կնոջը երջանկություն պարգևելու համար հրաժարվեց  ժառանգություն ստացած իր միակ իրից։

Անկյուններ: Կից և հակադիր անկյուններ

Տեսական մաս

Առաջադրանքները (դասին և տանը)

(1-11) Փռված անկյան ո՞ր մասն է կազմում 5°-ի անկյունը
 Լուծում
 1800 : 50 = 36  
Պատ.՝ 36– րդ մասը
 
(1-11) Փռված անկյունից քանի՞ անգամ է փոքր 20°-ի անկյունը
 Լուծում
 1800 : 200 = 9   
Պատ.՝ 9 անգամ
 
(1-15) BD ճառագայթը ABC անկյունը բաժանում է երկու անկյունների, որոնցից մեկը 23°-ով փոքր է մյուսից: Գտեք այդ անկյունները, եթե ZABC = 155°
 Լուծում
 155 – 23 = 132
 155 – 132 = 23      

 Պատ.՝ 1320  և 230
(1-15) BD ճառագայթը ABC անկյունը բաժանում է երկու անկյունների, որոնցից մեկը 3 անգամ մեծ է մյուսից: Գտեք այդ անկյունները, եթե ZABC= 120°
Լուծում
120 : 3 = 40
120 – 40 = 80  
Պատ.՝ 40և 800
(1-17) ABC և CBD անկյունները կից են: ZABC = 43°: Գտեք ZCBD-ն
Լուծում
180 – 43 = 1370
Պատ.՝ <CBD- ն = 1370
 
(1-17) Կից անկյուններից մեկը 30°-ով մեծ է մյուսից: Գտեք այդ անկյունները
Լուծում
x + 30 + x = 180
2x = 210
x = 210 : 2
x = 1050
180 – 105 = 300 
Պատ.՝ 1800, 1050 և 300
 
(1-17) Կից անկյուններից մեկը 40°-ով փոքր է մյուսից: Գտեք այդ անկյունները
Լուծում
x – 40 – x = 1800
2x = 220
x = 220 : 2
x = 110
180 – 110 = 700    
Պատ.՝ 1800, 1100 և 700
 
(1-17) Կից անկյուններից մեկը 3 անգամ մեծ է մյուսից: Գտեք այդ անկյունները
Լուծում
x + 3x = 1800
3x = 180
x = 180 : 3
x = 600
180 – 60 = 1200 
 Պատ.՝ 1800, 1200 և 600
46.  Հակադիր անկյունների գումարը 90° է: Ինչի՞ են հավասար այդ անկյունները:
90:2=45
47. Երկու ուղիղների հատումից առաջացած անկյուններից մեկն ուղիղ է: Ուղղահայա՞ց են արդյոք այդ ուղիղները:
Այո
48. Երկւս ուղիղների հատումից առաջացած կից անկյունները հավասար են: Ուղղահայա՞ց են արդյոք այդ ուղիղները:
Այո
49. Երկու ուղիղների հատումից առաջացած հակադիր անկյունների գումարը 180° է: Ուղղահայա՞ց են արդյոք այդ ուղիղները:
Այո

Երկրաչափություն: Կրկնենք անցածը

Առաջադրանքներ

1․(1-1) Տրված А կետով տանել ուղիղ: Քանի՞ այդպիսի ուղիղ կարելի է տանել
A կետից կարելի է անվերջ ուղիղներ տանել

2․(1-1) Տանել ուղիղ, որն անցնի տրված А և В կետերով: Քանի՞ այղպիսի ուղիղ
գոյություն ունի
 
Պատ.՝ 1 ուղիղ
 
 
3․(1-1) Տանել ուղիղ, որն անցնի տրված А, В, С կետերով: Քանի՞ այղպիսի ուղիղ
գոյություն ունի
 
Պատ.՝ 1 ուղիղ
 
 
4․(1-1) Տարեք երեք ուղիղներ այնպես, որ նրանցից յուրաքանչյուր երկուսը հատ
վեն: Գտեք այղ ուղիղների հատման կետերի քանակը: Դիտարկեք բոլոր հնարավոր դեպքերը
 
Պատ.՝ ամենաքիչը 1 կետով կհատվի
 
 
5․(1-2) Երկու պատկերներ վերադրմամբ համընկել են: Կարո՞ղ են նրանք հավա
սար չլինել
 
Ոչ, չեն կարող հավասար չլինել
 
 
6. (1-2) Երկու պատկերներ ինչ-որ վերադրման դեպքում չեն համընկել: Կարո՞ղ են
նրանք լինել հավասար
 
Ոչ, չեն կարող հավասար լինել
 
 
7. (1-4) М-ը АВ հատվածի միջնակետն է: АВ հատվածի երկարությունը 15 է: Գտեք
MB հատվածի երկարությունը
Լուծում
2x = 15
x = 15 : 2
x = 7,5                                                           
 Պատ 7,5 սմ
8.(1-4) K-ն CD միջնակետն է: CK հատվածի երկարությունը 11 է: Գտեք CD հատվածի երկարությունը
22
9.(1-5) P կետը MN հատվածի վրա վրա վերացված է այնպես, որ MP=8: Գտեք PN հատվածի երկարությունը, եթե MN=21
13
10.(1-5) F կետը MN հատվածի վրա վերացված է այնպես, որ MF:FN=4:3: Գտեք MF և FN հատվածների երկարությունները, եթե MN=28
16սմ, 12սմ
11. (1-5) C կետը AB հատվածի վրա վերցված է այնպես, որ AC:CB=2:5: Գտեք AB հատվածի երկարությունը, եթե AC=6:
CB=ACx5:2=6×5:2=15
AB=AC+CB=6+15=21

12․(1-5) կետը MN հատվածի վրա վերցված է այնպես, որ M F եւ /^հա տ վա ծնե-
րի տարբերությունը 9 է: Գտեք MF եւ FN հատվածների երկարությունները, եթե
MN= 19:



Տեսություն՝ Նախնական երկրաչափություն

Բեկյալի երկարությունը

Տեսական նյութ

Հարթության վրա վերցնենք մի քանի կետեր և դրանք հաջորդաբար միացնենք հատվածներով: Արդյունքում ստացվում է մի երկրաչափական պատկեր, որին անվանում են բեկյալ գիծ, կամ պարզապես, բեկյալ: Ընդ որում, բեկյալի համար կարևոր է, որ կամայական երկու հարևան հատվածներ պետք է չգտնվեն մի ուղղի վրա:

Հատվածի ծայրակետերը կոչվում են բեկյալի գագաթներ, դրանցից A1 և A5-ը բեկյալի ծայրակետերն են: Հատվածները, որոնցից բաղկացած է բեկյալը, կոչվում են բեկյալի օղակներ:Եթե բեկյալի ծարակետերը համընկնում են, բեկյալը կոչվում է փակ: Փակ բեկյալի օրինակ է եռանկյունը:

Եթե բեկյալի ոչ հարևան օղակները ունեն ընդհանուր կետ, ապա բեկյալը կոչվում է ոչ պարզ բեկյալ:

Բեկյալի պարզ օղակների երկրարությունների գումարը կոչվում է բեկյալի երկարություն:

Հատկություն Բեկյալի երկարությունը մեծ է նրա ծայրակետերի հեռավորությունից:

Այս պնդումը ևս մեկ անգամ հաստատում է, որ երկու կետերի ամենակարճ ճանապարհը այդ կետերը միացնող հատվածն է:

Առաջադրանքներ(դասարանում)

1) Նկարում հատվածների միջոցով պատկերված են թվանշաններ: Դրանցից որո՞նք են՝

1) պարզ բեկյալ,
բ,
գ,
դ,
զ,
ը:

2) պարզ փակ բեկյալ:
ա:

2) Նվազագույնը քանի՞ օղակ ունի՝

ա) բեկյալը,
2

բ) փակ բեկյալը:
3

3) Առնվազն քանի՞ օղակ ունի բեկյալը, եթե այն ունի մի ուղղի վրա գտնվող ոչ հարևան օղակներ: Գծագրեք այդպիսի բեկյալ:
Այդպիսի բան հնարավոր չէ։

Լրացուցիչ(տանը)

4) Տրված են ուղիղ և երկու կետ: Հնարավո՞ր է, արդյոք, այդ կետերը միացնել այնպիսի բեկյալով, որը չհատի տրված ուղիղը: Դիտարկեք բոլոր հնարավոր դեպքերը:
Եվ հնարավոր է և հնարավոր չէ։

5) Տրված է ուղիղ: Պատկերեք n օղակ ունեցող բեկյալ (n=2, 3, 4, 5, 6), որի յուրաքանչյուր  օղակը ուղղով տրոհվի երկու հատվածի:

6) Որքա՞ն կարող է լինել AB հատվածի երկարությունը, եթե նրա ծայրակետերը միացված են բեկյալով, որի օղակների երկարություններն են՝

ա) 6 սմ, 8սմ, 10սմ,
24

բ) 2սմ, 3,1սմ և 5,3սմ:
10․4

Լրացուցիչ աշխատանք

Թարգմանություն ռուսերենից
» Հետաքրքիր փաստեր երկրաչափության վերաբերյալ
» Մի քանի փաստ Էվկլիդեսի մասին
» 25 փաստ Պյութագորասի մասին